"نوروز" جشن ملی کوردها...
نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های باستانیِ کوردستان است کە جایگاه ویژه‌ای در میان ملت کورد داشته و در طی گذشت قرن‌ها همچنان جشن نوروز در سرزمین کوردستان با شور و شوق فراوان برگزار می‌گردد. در افسانه‌های کوردی، نوروز به عنوان جشن رهایی مردم کورد از دستِ ظالمان توصیف شده‌ است و بدین خاطر برگزاری جشن نوروز به عنوان راه دیگری برای نشان دادن پشتیبانی از جُنبش آزادی بخش کوردها محسوب می‌شود.
در داستان‌های کوردی آمده است که 4 هزار سال پیش از میلاد مسیح کی مورس (به فارسی کیومرث) نامی از مردم کورد پیدا شد و از همان ابتدای کار اهریمن نامی با وی به دشمنی برخاست. او در کوهستان‌های رواندوز با اهریمن به جنگ پرداخت و در آغاز پیکار به سپاهیانش فرمان داد که در صورت پیروزی بر دشمن و کشتن اهریمن بر ستیغ کوه‌ها و بالای تپه‌ها و گردنه‌ها، برج‌هایی از آتش برافروزند تا هم نشانی بر اعلام پیروزی باشد و هم فرمانی بر بازگشت سپاه از جبهه‌ها به نزد وی. سرانجام پیکار با اهریمن به پیروزی سپاه کی مورس پایان یافت و آتش‌ها بر بالای کوه‌ها زبانه کشید و با تابش شعله‌ها پیروزی حق بر باطل و شکست اهریمن به آگاهی عامه رسید. روز پیروزی بر دشمن ده روز پیش از موقع نوروز کنونی بود. کی مورس فرمان داد نه تنها آن روز بلکه ۹ شبانه روز پس از آن را همراه با برافروختن آتش و مراسم جشن و سرور بگذرانند. بدین ترتیب در مدت برگزاری این مراسم " جه‌ژنی ۹ روژ " از کوه‌ها گرفته تا مراکز شهرها را فروغ تابناک آتش همراه با آهنگ پیروزی دربرگرفته و شب تیره را به روز روشن مبدل ساخته بود. از آن هنگام "جه‌ژنی نه‌روژ" شکوهی خاص یافت و هر سال همراه با مراسم ویژهٔ آتش بازی برگزار می‌شد.

چهار سال سال بعد از کی مورس ضحاک نامی با سپاه عظیم خود به سوی کوردستان روی آورد و این سرزمین را اشغال کرد. ضحاک دو مار داشت که آنها را می‌پرستید و به مردم نیز دستور داد که در مقام پرستش مارهای وی برآیند. پابپای این فرمان ظلم و ستم آغاز کرد و به اذیت و آزار رعایا پراخت. کوردها مدتی تحمل کردند سرانجام کاوه آهنگر پیدا شد. و گروهی از ستمدیدگان را به دور خود جمع کرد. کاوه مدت‌ها در اندیشه بود تا موقع مناسبی برای قیام علیه ضحاک بیابد، تا آنکه شب "جه‌ژنی ۹ روژ" (جشن نوروز) را برای این کار مهم برگزید. در سپیده دم جه‌ژنی ۹ روژ، (برابر با بیست و یکم مارس) به همدستی یارانش به سوی مرکز ستمگری ضحاک یورش برد و آن را به زیر نفوذ خود درآورد. در این روز مژده پیروزی کاوه بر ضحاک ستمگر بر همه جا پیچید و بدین ترتیب جلوه جاودانی و خاطرهٔ شکوهمند نوروز که زمینهٔ اصلی آن از دوره کی مورس بود، بر صفحه روزگار نقش بست.